u Opštini Kotor, u mjestu Morinj, od 3. oktobra 1991. godine do 18. avgusta 1992. godine, JNA je organizovala Centar za prihvat zarobljenika iz Hrvatske, poznat kao „logor Morinj“, u kojem su u nečovječnim uslovima bile zatvorene 292 osobe iz Dubrovačke regije.

U sudskom procesu koji je započet 2007. godine, a pravosnažno okončan 2013. godine, četiri pripadnika JNA su osuđeni zbog izvršenja krivičnog djela ratni zločin protiv ratnih zarobljenika (čl. 144 KZ SRJ) prema zatvorenicima u tom logoru. Osim krivičnog postupka, sudovi Crne Gore su u parničnim postupcima donijeli i 154 odluke kojima je dosuđena naknada nematerijalne štete žrtvama.

Međutim, sami po sebi, krivični postupci i naknada štete nijesu dovoljni da bi se obezbijedile sve reparacije propisane međunarodnim standardima, da bi se crnogorsko društvo oslobodilo tereta prošlosti, a u regionu došlo do trajnog pomirenja.

Engleski filozof Džordž Santanaja je izjavio „Oni koji se ne sjećaju prošlosti su osuđeni da je ponove“. Inicijativu za podizanje spomen obilježja zatvorenicima logora Morinj, podnosimo s ciljem odavanja počasti svima koji su u ovom logoru u Crnoj Gori bili zlostavljani, ali i sa težnjom da se i na taj način spriječi ponavljanje takvih zločina.

Inicijativu zasnivamo i na sljedećim činjenicama:

Rezolucijom Generalne skupštine Ujedinjenih nacija 60/147, pod nazivom „Osnovna načela o pravu na pravni lijek i reparacije za žrtve teških kršenja međunarodnog prava i ozbiljnih povreda međunarodnog humanitarnog prava“, glava IX, tačka 22, propisano je da reparacije za žrtve uključuju i mjere satisfakcije, među kojima su i “komemoracija i odavanje počasti žrtvama”.

Zakonom o spomen-obilježjima (Službeni list Crne Gore 040/08, 040/11 i 002/17) u članu 1 predviđeno je da se spomen-obilježjima trajno obilježavaju značajni događaji, njeguju ljudski ideali i odaje počast borcima za slobodu, civilnim žrtvama rata i masovnim stradanjima ljudi. Član 4, stav 1, tačka 6 Zakona predviđa da se značajnim događajem smatra događaj koji je od posebnog značaja za određeno područje ili mjesto u Crnoj Gori.

Nadležnost Skupštine Opštine Kotor da donese Program o izgradnji spomen-obilježja (u daljem tesku Program) sadržana je u članu 8 stav 2 Zakona o spomen-obilježjima, prema kojem Program donosi Skupština Opštine uz prethodnu saglasnost organa državne uprave nadležnog za poslove kulture (Ministarstvo kulture).

Zakonom je u članu 14, stav 1, propisano da spomen-obilježje izgradnjom ili postavljanjem spomen-objekta može podići Crna Gora, opština, mjesna zajednica, vjerska zajednica i drugo pravno lice.

Ovom inicijativom, želimo da Sekretarijat za kulturu, sport i društvene djelatnosti Opštine Kotor, te Skupšina Opštine Kotor uvide ne samo lokalni već i nacionalni ali i međunarodni značaj jednog ovakovog spomen-obilježja, te da Skupština sačini nacrt Programa i zatraži od nadležnog Ministarstva da isti odobri, kako bi se otpočelo sa procesom izgradnje.

Podizanjem spomen-obilježja, odala bi se počast svim licima koja su bila lišena slobode u „logoru Morinj“, napravio bi se značajan iskorak ka poboljšanju odnosa između Crne Gore i Hrvatske, a Crna Gora bi, u skladu sa Rezolucijom Ujedinjenih nacija, obezbijedila kontinuirano upečatljivo obrazovanje svog cjelokupnog društva i postala primjer državama u regionu.

Dostavljeno:

1. Sekretarki za kulturu, sport i društvene djelatnosti Opštine Kotor
2. Predsjedniku Skupštine Opštine Kotor
3. Predsjedniku Opštine Kotor
4. Predsjedniku Crne Gore
5. Predsjedniku Vlade Crne Gore
6. Predsjedniku Skupštine Crne Gore
7. Ministru pravde Crne Gore
8. Ministru odbrane Crne Gore
9. 9.Generalni konzulat Republike Hrvatske u Crnoj Gori, Kotor

 25. i 26.oktobra u KSM održale smo susret sa aktivistkinjama iz protesta majki ( Bijelo Polje), svjedokinjama sa ženskog suda (Bijelo Polje i Pljevlja) i aktivistkinjama ŽNVO (Pljevlja, Bijelo Polje, Podgorica)  i Anime ( 15 učesnica)

Cilj: Međusobno podržavanje žena, i psihološka podrška. Osnaživanje i zajedničko promišljanje o temi koja zaokuplja javnost CG i žena , koja utiče na svakodnevnicu žena i koja je sve više prisutna na razne načine u političkom i društvenom životu a to je pitanje militarizma, militarizacije i odgovori iz feminističko –antimilitarističke perspektive.

25. oktobar – Ovu sesiju smo posvetile psihološkoj radionici sa fokusom na samoposmatranje i percepciju kao i na autorefleksiju o „dobicima“ i „gubicima „ na ličnom, porodično-prijateljskom i društvenom planu ...

Atmosfera u grupi je bila  podržavajuća i dobrog raspoloženja zbog susreta nakon dužeg vremena.Procesi autorefleksije su pokrenuti u sigurnom prostoru.

Završen je dan sa prijatnim druženjem, raspravom o aktualnoj  situaciji u zemlji  i zajednička večera.

26. oktobar - Sa radom smo počele u 11 sati uvodnim interaktivnim predavanjem Staše Zajović o osnovnim pojmovima , vezi između miltarizma i paatrijarhata, odlike i manifestacije militarizma... Gledale smo filmove : Jednog dana , Milice Tomić i film Stop oružju Grupe za video aktivizamŽena u crnom . Diskusija je bila burna i inspirativna .

Nakon kratke pauze nastavile smo Drugom sesijom o alternativama militarizmu i militarizaciji . Staša je interaktivnim izlaganjem o ženskom mirovnom pokretu ... Uspjele smo da odgledamo kratke filmove o feminističko- antimilitarističkim akcijama ŽUC-a .Stop kasetnoj municiji (02:02); Vraćamo vam tenk (03:40); Hrana, a ne oružje (03:57); “Solidarnost sa izbeglicama” (2 min.); “Rad, a ne glad, hrana, a ne oružje”(8:02)o ženskom maršu u Beogradu povodom 8. marta 2019. Međunarodnog dana žena; “Pravda za Mariju Lukić’ (3 min.) Što je pokrenulo priču o situaciji u Srbiji sa kasetnom municijom I o odnosu prema izbjeglicama u Crnoj Gori.

Vrlo kratko nas je Staaša upoznala sa temom Klimatska panika kruži svijetom …sa akcentom na antimilitarističku dimenziju pobune protiv klimatskih promjena… za prisutne aktivistkinje ova tema prilično udaljena.

Zajednički ručak I odlazak.

Aktivistkinje Anime su učestvovale u performansu koji je povodom Mjeseca borbe protiv karcionma dojke organizovala NVU Perla , nastala uz Aniiminu podršku kroz trogodišnji program psihosocijalne podrše "Nisi sama".

22.novembra 2019. akivistkinje Anime su posjetile Udrugu Hrvatskih civilnih stradalnika Domovinskog rata grada Dubrovnika sa kojima je uspostavljen odnos preko Zlatka Bagoja koji je bio zatočen u Logoru Morinj i učesnik Animine tribine "Pamtimo" . Aktivisti Udruge su ugostili aktivistkinje i pokazali im sobu u Kulturno- povjesnom muzeju koja je posvećeena stradalima u ratu za Dubrovnik 1991. Pokazali su i Muzej branitelja koji se nalazi na Srđu, brdu iznad Dubrovnika gdje su se vodile nejžešće bitke za odbranu grada.

Posjeta se odvija u sklopu Animinog projekta " U naše ime - Logor Morinj" koji finansira MANS koji ima za cilj pokretanje inicijative za obilježavanje mjesta zločina u Morinju. U Crnoj Gori su za taj zločin pravosnažno su osuđene četiri osobe , neposredni izvršioci, dok su odgovorni za osnivanje takvog logora i za naređivanje u njemu ostali nepoznati i nekažnjeni.